Wat is een familieopstelling en waarom is het zo krachtig...

Jaren geleden kwam ik voor het eerst in contact met familieopstellingen en ik weet nog goed hoe het voelde om als eerste keer representant te zijn. Ik was ontzettend verrast dat zo iets ongrijpbaar als het ''wetende veld'' voelbaar was voor alle mensen die deelnamen en zo voor mijn ogen de dynamieken inzichtelijk werden gemaakt. Het tastbaar maken van iets onzichtbaars op deze eigenlijk ''simpele'' manier vond ik geweldig. Kon ik navertellen waaraan ik had deelgenomen en hoe het in z'n werk ging? Nee, niet echt... Nu ga ik mijn best doen het zo praktisch mogelijk uit te leggen.

Een familieopstelling is een methode waarmee je inzicht krijgt in jouw familiesysteem. Een familieopstelling heeft als doel om ons bewust te maken van onbewuste processen. Waarom doe je wat je doet, waarom gedraag jij je zoals jij je gedraagt en hoe kan het dat je tegen steeds dezelfde problemen blijft aanlopen ondanks je harde werk om dit te veranderen? Wat nou als ik je vertel dat patronen en gedragingen vaak te herleiden zijn uit jouw familiesysteem en dat het dus een sleutel tot verandering kan bieden.

Wat is een familiesysteem

Een familiesysteem is iedereen die bij jouw familie hoort. Je bent geboren en komt voort uit je (biologische) ouders. Ook wanneer jij je biologische ouders niet kent dan maken zij deel uit van jouw familiesysteem. Dus het bestaat uit jouw ouders, evenals de ouders, grootouders en de overgroot ouders van jouw ouders. Alle generaties terug dus. Jij hebt het leven gekregen van jouw ouders en dankzij hen ben jij hier op aarde. Zussen en of eventuele broers, een partner waarmee je een langdurige relatie hebt/trouwt en kinderen worden ook onderdeel van jouw familiesysteem.

Oké, nu weet je wat een familiesysteem inhoud en waarom een opstelling je zou kunnen helpen bij de stagnatie die jij ervaart in je leven. Laten we dan nu meer de diepte in duiken over hoe dit systemische werk, ofwel familieopstellingen, precies werkt.

De basis-wetmatigheden

Een familiesysteem beweegt via wetmatigheden die voor alles en iedereen gelden. Dit kan je zien als natuurwetten die zorgen dat iets gezond kan functioneren (zoals zwaartekracht). Een familiesysteem is constant opzoek naar balans en het herstellen hiervan. Het streeft naar heelheid. Hieronder beschrijf ik de basis wetmatigheden van een familiesysteem.

1. Iedereen hoort erbij - Binding

Niemand mag worden vergeten, weggeduwd of buiten gesloten worden. Iedereen is onderdeel van het systeem hoe pijnlijk of beschamend de familie geschiedenis ook is. Wie wordt uitgesloten, vergeten, veroordeeld of weggeduwd, keert via latere generaties, of via symptomen, gedragingen en patronen, terug.

Met uitsluiting kan je denken aan miskramen of overleden kinderen waar niet over wordt gesproken of om is gerouwd, familieleden die verslaafd waren of psychische problematiek hadden waarvan wordt gedaan alsof dit niet zo was en daders/slachtoffers en de gebeurtenis van misbruik of geweld die verzwegen worden uit schaamte of schuld.

Wat gebeurt er wanneer er iemand wordt uitgesloten? Iemand uit het systeem, mogelijk een jongere generatie, gaat onbewust dragen wat niet gezien wordt. Dit kan in overcompensatie van gedrag, soort gelijke problematiek of via andere gedragingen uiting vinden. Hiermee probeert het systeem alsnog dit onderdeel te laten zijn van het systeem.

2. Ordening - Iedereen heeft zijn eigen plek

Jij hebt jouw plek, je moeder heeft haar plek, je vader zijn plek en je broers/zussen hun plek in volgorde van geboorte. Sta je niet op jouw plek bijvoorbeeld: jij staat ‘boven’ je moeder, dan ontstaat er disbalans en kost het leven voor jou meer moeite. Het kan zijn dat je bijvoorbeeld voor de emotionele gesteldheid van jouw moeder hebt gezorgd omdat er groot verdriet was wegens het jong verliezen van haar eigen moeder. Dit betekent dat jij niet meer op jouw eigen plek in het ordening staat maar boven jouw moeder.

Deze disbalans ofwel verstrikking kan zich uiten in het dragen (emotionele) verantwoordelijkheid die niet van jou is, een gebrek aan levensenergie, please gedrag en het altijd zoeken naar externe bevestiging.

3. Balans tussen geven en ontvangen

Relaties blijven gezond wanneer geven en ontvangen in verhouding is. Je ontvangt en geeft en dit voelt kloppend en natuurlijk. Een verstoring in geven en ontvangen leidt tot schuldgevoel, verwijten, leegte, veeleisendheid of onbewuste loyaliteitspatronen. Ook dit kan worden doorgegeven in een familiesysteem. Je hebt bijvoorbeeld nooit liefde ontvangen van jouw ouders omdat zij nooit liefde hebben ontvangen van hun ouders. Er is dus een te kort geweest. Deze disbalans kan een gevoel van leegte geven, het gevoel geven dat je niet genoeg bent of dat je altijd blijft zoeken en vragen naar meer.

Een belangrijke nuance die ik wil benoemen is de relatie tussen partners en met ouders. Tussen partners is de balans van geven en nemen cruciaal. Tussen ouders en kinderen ligt dit anders! Ouders geven oneindig en onvoorwaardelijk; kinderen kunnen dat niet teruggeven, alleen dóórgeven, als zij zelf ouder mogen worden. Als kind hoor jij van jouw ouders te ontvangen. Als partners hoort hier een gelijkwaardigheid te zijn.

Generationeel trauma

Traumatische gebeurtenissen kunnen zorgen dat de wetmatigheden onder druk staan en er dus disbalans is in het systeem. Gebeurtenissen zijn te pijnlijk en worden niet erkend, personen worden uitgesloten omdat er teveel woede of pijn is en daarom gaat het systeem op een andere manieren balans zoeken. Bijvoorbeeld het dragen van groot verlies of verdriet kan ervoor hebben gezorgd dat jouw moeder voor haar moeder is gaan zorgen en hierdoor iets droeg wat niet van haar was. Jij kan hier indirect weer last van hebben gehad doordat jouw moeder weer minder emotioneel aanwezig kon zijn bij jou en jij voor haar bent gaan zorgen. Collectieve gebeurtenissen zoals oorlog en rampen of persoonlijke gebeurtenissen zoals het verlies van een kind of dierbare, ziekte, misbruik of geweld kan hebben gezorgd voor pijn of verdriet. Wanneer niet aangekeken of geen ruimte gegeven kan dit drukken op een persoon en dus van generatie op generatie door de lijn worden doorgegeven.

Energie kan pas bewegen totdat de werkelijkheid erkend wordt: het lot, de pijn, de dader, het slachtoffer, het gemiste en het ongezegde. In systemisch werk is waarheidsgetrouw kijken transformerend. Niet om te analyseren, maar om te erkennen.

Vormen van opstellen Er zijn verschillende manieren om een (familie)opstelling te doen. Je kunt gebruik maken van vloerankers, kleine poppetjes, voorwerpen óf van representanten. Representanten

Wanneer er met representanten wordt gewerkt worden er mensen gevraagd voor de personen in jouw familiesysteem (niemand echt uit jouw familie en vaak mensen die je niet of minder goed kent). Jij kiest altijd op gevoel, niet met het ratio, wie welk persoon mag representeren en geeft daarna deze persoon een plek in de ruimte. Afhankelijk van de vraag die wordt ingebracht, afkomstig uit het knelpunt in jouw leven of het probleem dat je ervaart, wordt gekozen wie er worden opgesteld. Bijv. gezin van herkomst; vader, moeder, broers en of zussen. Of bijvoorbeeld de vrouwenlijn; jijzelf, moeder, grootmoeder en overgrootmoeder. Dit wordt door de opsteller besloten. Het waardevolle van opstellen met representanten is dat je een groot gedeelte van de opstelling kan zien omdat je er niet vanaf het begin actief aan deelneemt, Je kunt als het ware met een helicopter view zien wat er in de dynamiek gebeurt.

Vloerankers of voorwerpen

Vloerankers of grondankers zijn stukken stof, papier of bijvoorbeeld placements/tegels die representant staan voor iemand of iets in jouw familiesysteem. Ook kun je andere gebeurtenissen met personen opstellen en kijken hoe jij je hier tot verhoud.

Tafelopstelling

Tijdens een tafelopstelling maak je gebruik van kleine houten poppetjes. Deze houten poppetjes staan dan representant voor de personen of de elementen uit jouw systeem. De poppetjes worden door jou op de tafel geplaatst op basis van intuïtie.

Waarom is dit zo'n krachtige methode...

Een familieopstelling is zo krachtig omdat je door het opstellen van jouw familiesysteem ziet wat je altijd voelde maar nooit de woorden voor had. Je lichaam reageert op de opstelling, niet je hoofd. Je kunt meer begrip krijgen voor wat er is gebeurt en waarom iemand in jouw systeem zich op een bepaalde manier heeft gedragen. Er is ruimte voor verdriet en er komt erkenning voor ongeziene gebeurtenissen.

Wat zichtbaar wordt kan veranderen,

wat erkend wordt kan ontspannen.

Het gaat ver voorbij ons krachtige en altijd denkende mind. Het is niet zweverig, het is logisch en je energie en lijf snappen het sneller dan je hoofd.

Je leest dit met een reden, misschien omdat je voelt dat jij jouw familie wilt laten opstellen om inzicht te krijgen en verandering te krijgen op de plekken waar jij steeds vastloopt. Het kan zijn dat je voelt, ik wil het anders en je onderzoekt of deze manier bij je past. Misschien wil je geen please gedrag meer vertonen, meer diepgang en geluk in je leven ervaren, zwaarte of schuld teruggeven, begrijpen waarom je steeds over je grenzen gaat... ik weet dat opstellend werk een prachtige manier is om dit te doen!

Nieuwsgierig geworden naar hoe ik je zou kunnen ondersteunen?

Bekijk mijn aanbod om te zien wat ik voor je kan betekenen of plan een telefonische kennismaking in.